Prof. Dr, �stanbul Milletvekili

Nevzat YAL�INTA�

1933 y�l�nda Ankara�da do�du. Y�ksek Ticaret ve �ktisat okulunu bitirdi. Fransa Caen �niversitesinde doktora yapt�. �ngiltere Londra �niversitesi London School of Economics and Social Sciences�de do�entlik �al��malar� yapt�. Nevzat Yal��nta� DS�, DPT�de y�neticilik yapt�. TRT genel m�d�rl���, T�rkiye gazetesi ba�yazarl��� g�revlerinde bulundu. AG�T AVRUPA G�VENL�K ��B�RL��� TE�K�LATI Ba�kan Yard�mc�l��� g�revini y�r�tmektedir. Halen �stanbul Milletvekillidir.

OSMANLI VE ADALET

Osmanl� Cihan Devleti'nin kurulu�unun 705. y�ld�n�m�ndeyiz. 700. Y�ld�n�m� geni� bir �ekilde kutlanm��t�. Osmanl�'y� anlamak bize sadece ge�mi�e ve parlak bir tarihe bak�� derinli�i, fikri uzla�ma ve �zg�ven duygusunun g��lenmesini getirmemeli ve fakat �n�m�z�, istikb�li de ayd�nlatmal�d�r. Esasen tarih g�n�m�ze ���k tutan ve gelece�i g�rebilmemize yard�mc� olan bir ilim dal� de�il midir? ��te bu bak�� a��s�ndan Osmanl�'y� ele ald���m�zda onun 21. Y�zy�la da ���k tut acak �ok �nemli temel de�erlere sahip oldu�unu g�r�r�z. Hepimizin, ecd�d�m�z�n devleti olan Osmanl�'y� da muhte�em yapan ve onu tarihin en uzun imparatorluklar�ndan birisi haline getiren de esasen bu meden� de�erler olmu�tur.

Osmanl�'y� tan�makla ge�mi�teki hatalar�m�z� d�zeltip uzla�m ac�, olumlu, yap�c� bir d���nce zeminine kavu�mu� oluyoruz. Fakat onun de�erlerini g�n�m�ze ta��mak suretiyle 21. asr�n insanl���na da evrensel bir mesaj sunulmu� ol acakt�r. Osmanl� tarihi sadece bir ge�mi�ten ibaret de�ildir. O'nun istinat etti�i temel de�erlere bug�n�n toplumlar�n�n ihtiy ac� vard�r ve bizlerin yapmam�z gereken g�revimizde bunlar� ara�t�r�p bug�n�n insan�na tan�tmakt�r.

Osmanl�'y� ne kadar �ok ve derinlemesine incelersek; anlarsak bu insan� ve meden� temel de�erleri daha �ok idrak eder ve daha sa�l�kl� bir toplum yap�s�na sahip olabiliriz. Ayr�ca Osmanl�'n�n bu sa�lam devlet ve toplum de�erlerini, biz Osmanl� miras��lar�n�n bug�n�n d�nyas�na anlatmam�z herkes bak�m�ndan evrensel k�ymeti olan bir hizmet te�kil edecektir. Osmanl�'y� ihti�aml� k�lan, Osmanl� Medeniyet ve K�lt�r�n�, en parlak yapan de�erlerinin ba��nda "Adalet" ve "�nan� H�rriyeti" gelmi�tir.

Adalet

Osmanl� Cihan Devleti'nin en belirgin �zelli�i sorulsa buna belki de "Adalet �zerine kurulmu� bir devlet" denebilir. "Adalet m�lk�n temelidir" vecizesinin en fazla benimsenip uyguland��� bir tarih d�nemi sorulsa bunlardan �nde gelen birinin Osmanl� Devleti oldu�u teredd�ts�z s�ylenebilir. Bu "Adalet" duygusu b�t�n topluma mal olmu�tur. Avusturya'ya sefer yapan Osmanl� ordusu erlerinin M acaristan k�rsal kesiminde yedikleri �z�m salk�mlar�n�n paralar�n� k���k ��k�nlar i�inde ba� k�t�klerine ba�lay�p y�r�y��lerine devam etmeleri bug�n�n insanlar�na ancak masal aleminde vukuu bul acak bir olay gibi g�r�n�yor.

Esasen zulme dayanan bir devlet, bir kurum uzun �m�rl� olamazd�. Osmanl� Cihan Devleti'nin b�t�n menf� fakt�rlere ra�men uzun �m�rl� olmas�n�n ba�ta gelen sebebi adalet inanc� olmu�tur. Orta Avrupa ve ba�ka yerlerdeki baz� yabanc� b�lgeler Osmanl� y�netimindeki "adalete" kavu�abilmek i�in kendili�inden Osmanl� h�kimiyetini talep etmi�lerdir.

�nan� H�rriyeti

Osmanl� Devleti' nin s�n�rlar� i�inde �ok �e�itli halklar�n din, dil ve k�lt�rlerine g�sterdi�i sayg� ve onlara tan�d��� tam insan� haklar bug�n dahi �rnek g�sterilmektedir.Osmanl� Medeniyeti'nin en �ok bilinen taraf� bu insan haklar� y�n�d�r. Fakat bu konuyu daha da ayd�nlatarak 21. asr�n insanl���na sunmal�y�z. 500. Y�ld�n�m� dolay�s�yla 1492 �spanya's�ndan Museviler'in nas�l Osmanl�lar taraf�ndan kurtar�ld��� k�smen d�nya kamuoyuna anlat�ld�. Ayn� �ekilde �stanbul'un Fethi'nde, �ncesi ve sonras�nda az�nl�klara verilen her t�rl� haklar da d�nyaya �ok iyi anlat�lmal�d�r.

Bu parlak d�neme ait inan� h�rriyetinin hangi boyutlara sahip oldu�unu g�steren belgeleri, Roma'daki "�nan� H�rriyeti" Milletleraras� Konferans�'nda a��klad���m zaman 400'e yak�n delege toplulu�u hayret ve hayranl�k i�inde kalm��lard�. Osmanl� ecdad�m�zla sadece ���nmeyelim, onlar� �rnek alal�m ve d�nyaya anlatal�m.