Ana Sayfa
�ns�z
1.Say� ��indekiler
1.Say�daki Yazarlar
�lanlar & Duyurular
Tan�t�mlar & Konferanslar
MP3 format�nda
 
Sitede Yaz�lar�n�z�n Yay�nlanmasini �stiyor musunuz?
Bas�nda T�rk �slam Birli�i
 

Yazar, Vakit Gazetesi

Ahmet VAROL

1962�de Yusufelinde do�du. Ankara �niversitesi �lahiyat Fak�ltesi mezunu olan Varol, �Kuran-� Kerim Meali�, ��slam �lkeleri Ansiklopedisi�, �slam D�nyas� ve Filistin gibi �e�itli eserlerin sahibidir. Halen Vakit Gazetesi�nde yazar olarak g�rev yapmaktad�r.

 

B�RL���N TEMEL� �SL�M'DIR

�a��m�zda birlik, g�� birli�i ve ittifak ge�mi� as�rlara nispetle belki daha �ok �nem kazanm��t�r. Bunun �e�itli sebepleri var. Belki en �nemli sebep de tehlikelerin b�y�m�� olmas�d�r. Bu derece b�y�yen tehlikelerin, k���k ve zay�f b�rak�lm�� devletlerin diren�leriyle bertaraf edilmesi m�mk�n olmuyor. D�nyan�n en g��l� devletlerinin bile riskli bir operasyon planlad�klar� zaman bir�ok �nemli d�nya devletini yanlar�na �ekmeye �al��malar� ve hatta: �Bizim yan�m�zda de�ilseniz ter�r�n yan�ndas�n�z� diye mesaj vererek siyasi ve psikolojik bask�ya ba�vurma ihtiyac� duymalar� g�n�m�zde tehlikelerin ne derece b�y�d���ne, buna kar��l�k g�� birli�inin de ne kadar �nem kazand���na i�aret etmektedir.

�a��m�zda g�� birli�inin bu derece �nem kazanmas�n�n tek sebebi elbette tehlikelerin b�y�mesi de�ildir. Globalle�menin art�k a��lmas� m�mk�n olmayan yayg�n bir siyaset haline geldi�ini g�r�yoruz. �a��m�zdaki globalle�melerde a��rl�kl� olarak s�m�rgeci politikalar etkisini g�stermektedir. Bu y�zden s�m�rgecili�e kar�� ��kan sivil kurulu�lar ve kitlesel olu�umlar do�al olarak globalle�meye de kar�� ��k�yorlar. Bunu haks�z ve yersiz g�rmek isabetli olmaz. Ama enerjiyi bu y�ndeki �abalarla t�ketmeyerek insan temelli, insana de�er veren, s�m�rgecili�i reddeden, yerine Y�ce Allah'�n bize do�a vas�tas�yla sundu�u imk�nlar� her ki�i ve ulusun hakk�n� g�zeterek de�erlendirmeyi esas alan bir alternatif globalle�me siyaseti geli�tirmek gerekir. ��te b�yle bir globalle�me �abas�ndan da tahmin ediyoruz insan temelli ve s�m�rgecili�in �n�nde set olu�turacak bir g�� birli�i ��kacakt�r.

�Birlik� her zaman bir ortak kimlik temeli �zere olu�ur. �nsanl���n en geni� �apl� ve kapsaml� ortak kimli�i insan olma s�fat�d�r. Ama ne yaz�k ki kay�tlara ge�mi� tarihte bu kimlik �zere bir ittifak�n olu�turuldu�una dair bir bilgi yer almamaktad�r. Bu y�zden daha dar kapsaml� ortak kimlikler esas al�narak birlikler olu�turulmas�na �al���lm��t�r. Baz�lar�nda ayn� inanc� payla�ma, baz�lar�nda ayn� ulusa mensubiyet, baz�lar�nda belli bir co�rafi b�lgeyi payla�ma, baz�lar�nda da daha ba�ka ortak kimlikler esas al�nm��t�r. Bunlar�n i�inde en yayg�n olan� da inan� temeline dayanan ortak kimliktir. Ayr�ca bu ortak kimlik her zaman di�erlerinden daha g��l� olmu�tur. Bu konuda ortak kimli�i payla�anlar�n farkl� otoriteler alt�nda da��lsalar bile kendi aralar�ndaki ba�lar�n�n di�er ba�lara nispetle �ok daha g��l� oldu�unu g�r�r�z.

�sl�m da, mensuplar�n� g��l� bir ortak kimli�e kavu�turmu� ve t�m�n� birden karde� ilan etmi�tir. �sl�m literat�r�nde bu dine mensup olanlar�n t�m�ne birden ��mmet� s�fat� verilmi�tir. �mmet kelimesi ise �umm� yani �anne� kelimesinden t�remedir. Yani ayn� anneden, ayn� soydan gelme bir topluluk gibi. Y�ce Allah, Kur'an-� Kerim'de M�sl�manlar�n tek bir �mmet olduklar�n� �zellikle vurgulayarak ��yle buyurur:

���te sizin bu �mmetiniz bir tek �mmettir. Ben de sizin Rabbinizim. �yleyse bana ibadet edin.� (Enbiya, 21/92)

���phesiz sizin bu �mmetiniz tek bir �mmettir. Ben de Rabbinizim. �yleyse benden sak�n�n.� (M�'minun, 23/52)

Bu itibarla M�sl�man halklar�n din ve inan� temelinden soyutlanm�� bir g�� birli�i ve ittifak olu�turmalar� s�z konusu olamaz. Ancak bu temel hi�bir zaman �a��m�zdaki h�kim sistemlerin esas ald��� gibi s�m�rgeci bir tahakk�m anlay���na dayanmaz. �sl�m �z� itibariyle bir adalet nizam�d�r. �nsanlardan istedi�i de aralar�nda adaleti h�kim k�lmalar�d�r. M�sl�manlardan da bir vasat �mmet olarak insanlar aras�nda adaleti h�kim k�lmalar� ve onlar i�in bu konuda g�zc� olmalar� istenmi�tir. Y�ce Allah bu konuda da ��yle buyurur:

�B�ylece sizi, insanlar�n �zerine �ahit olman�z ve peygamberin de sizin �zerinize �ahit olmas� i�in orta bir �mmet k�ld�k.� (Bakara, 2/143)

Burada dikkat edilirse M�sl�manlar�n iki �nemli �zelliklerine dikkat �ekilir: Birincisi: �nsanlar �zerine �ahitlik etmeleri ki �ahitlik adalete tabi olmay� gerektirir. �kincisi: Orta yani vasat �mmet olmalar�.

Bununla da kastedilen t�m a��r�l�klardan uzak, �rnek al�nmaya elveri�li dengeli bir yap�ya, �izgiye ve anlay��a sahip olmalar�d�r.

Yine bir �yet-i kerimede de Y�ce Allah ��yle buyurur:

�Siz, insanlar i�in ��kar�lm�� hay�rl� bir �mmetsiniz; iyili�i emreder k�t�l�kten al�koyars�n�z ve Allah'a iman edersiniz. E�er kitap ehli de iman etmi� olsayd� ��phesiz kendileri i�in hay�rl� olurdu. ��lerinden iman edenler vard�r ancak �o�unlu�u fas�kt�rlar.� (Ali �mran, 3/110)

 Burada dikkat edilirse M�sl�manlara hitap edilirken �insanlar i�in ��kar�lm�� hay�rl� bir �mmet� olduklar�na i�aret ediliyor. Devam�nda da ni�in b�yle olduklar� hakk�nda bilgi veriliyor. Demek ki M�sl�manlar�n bir �mmet olarak ta��d�klar� hay�r sadece kendilerine �zg� de�il insanl��a �amildir. Ama bu hayr� ta��yabilmeleri i�in kendilerine y�klenen g�revi de ihmal etmemeleri gerekir. E�er s�z konusu vas�flar� ta��yan hay�rl� �mmet g�n�m�z d�nyas�nda y�nlendirici konumunda olsayd� bug�n her g�n televizyon ekranlar�na gelen ve art�k bakmaya tahamm�l edemedi�imiz o vah�et manzaralar� ortaya ��kar m�yd�? G�r�nen o ki sadece M�sl�manlar�n de�il t�m insanl���n �sl�m'�n adaletine, �sl�m �mmetinin hayr�na ihtiyac� var. Ama ne yaz�k ki ortada ger�ek anlamda bir ��mmet� veya ��mmet b�t�nl���� olmay�nca o hay�r da kendini g�steremiyor.

Hay�rl� �mmet vasf�na uygun toplumsal yap�y� olu�turma ve Allah'�n istedi�i adaleti en g�zel �ekilde uygulama konusunda en g�zel modeli Resulullah (s.a.s.) ortaya koymu�tur. Bu itibarla onun ortaya koydu�u model bir �rnek ve bir kaynakt�r. O model adalet, nizam, hakkaniyet ve siyaset alan�nda her zaman i�in bir terazi, bir temel �l��d�r. Sonrakilerin do�rular�n� ve yanl��lar�n� i�te bu teraziye vurarak tespit edebiliriz.

Ondan sonrakiler ise birer tecr�bedir. Bu tecr�belerin iyi yanlar� da olmu�tur, k�t� yanlar� da. Do�rular� da olmu�tur yanl��lar� da. �nsanl�k tarihi zaten bir tecr�beler b�t�n�d�r. Bu tecr�belerden mutlaka bir �eyler al�nabilir ama hi�bir tecr�be mutlak ve yan�lg�s�z model olarak �ne s�r�lemez. Osmanl� modeli veya tecr�besi de b�yledir. Siyaset ve y�netim alan�nda baz� tecr�beler vard�r ki do�rular�, baz�lar� da vard�r ki yanl��lar� daha fazlad�r. Biz Osmanl� tecr�besinin do�rular� daha fazla olan kategoriye girdi�ine inan�yoruz. Dolay�s�yla bu tecr�beden istifade edilmeli, i�inden bir �eyler ��kar�lmal�d�r. Ama bir mutlak model, �rnek stil ve �l�� olarak al�nmas� s�z konusu olamaz. ��nk� �rnek ve �l�� mahiyeti ta��yan mutlak model Resulullah (s.a.s.)'�n ortaya koydu�u modeldir. ��te bu modele tarihte ya�anan tecr�beleri uygulad���n�z, b�ylece do�rular� al�p yanl��lar� terk etti�iniz zaman her iki zenginli�i birden de�erlendirme imk�n�n�z olacakt�r.

Y�ce Allah'�n ilahi vahyi t�m insanl��a y�neliktir. Hi�bir ulusun, devletin veya toplumun tekelinde de�ildir. �nsanlar inan� ve amelleri �l��s�nde bu kutsal vahye g�re konum ve derece kazan�rlar. Akl�n �r�nlerinden ibaret olan ba�ar�lar ve deneyimler de zaman i�erisinde insanl���n ortak de�eri haline gelir. Dolay�s�yla bunlar�n hi�biri tevar�s yoluyla bir ki�iden di�erine yahut bir ulustan di�erine veya bir devletten di�erine ge�mez. Esas olan s�z konusu iki zenginlikten gere�i gibi istifade etmesini bilmek ve bunlar� geli�tirerek yeni nesillere ta��makt�r. Herhangi bir uygarl�k veya devlet miras� �zerine hak sahibi olmak ise reddi miras etmeme �art�n� gerektirir.

Sonu� itibariyle �unu ifade edelim ki, g�n�m�zde M�sl�manlar�n emperyalist politikalara g�re �izilmi� s�n�rlar� a�arak, Y�ce Allah'�n: �M�'minler ancak karde�tirler� h�km�ne kulak vererek karde�lik temelli bir birliktelik olu�turmaya, bu birliktelikten do�acak g�c� de t�m insanl�k �zerinde adaleti h�kim k�lma yolunda de�erlendirmeye ihtiya�lar� var. Bunu ba�arabilmek i�in tarihte fitnenin kayna�� olarak kullan�lm�� birtak�m ayr�mc� zihniyetlerden kurtulup, birle�tirici, yakla�t�r�c� sebeplere yap��mak gerekir. Adaleti h�kim k�lma konusunda Resulullah (s.a.s.)'�n ortaya koydu�u �rne�i dikkatle incelemeli, tarihte kazan�lm�� tecr�beleri de bu �rne�e g�re de�erlendirmelidirler. �st�nl���n �u veya bu unsura mensup olmakta de�il takvada yani Allah'�n emirlerini yerine getirip yasaklar�ndan ka��nma konusundaki hassasiyette aranmas� gerekti�i de asla unutulmamal�d�r.

e-mail: [email protected]