Ter�r�n �deolojik Ger�ek K�keni Materyalizm ve Darwinizm
Darwin, "insan �at��an bir hayvand�r" �eklinde �zetlenebilecek
teorisiyle, �iddeti me�rula�t�rd�.
Darwin, �at��mac� g�r��� t�m do�aya uygulad� ve b�ylece var olma sava��nda g��l� olanlar�n ve en iyi uyum sa�layanlar�n galip geleceklerini �ne s�rd�. S�z konusu ya�amm�cadelesinin do�an�n me�ru ve de�i�mez bir yasas� oldu�unu iddia ediyordu. |
Pek �ok insan evrim teorisini, bilimsel delillere, g�zlemlere ve deneylere dayal� bir teori zanneder. Oysa evrim teorisinin ilk fikir babas� Darwin olmad��� gibi, teorinin kayna�� da bilimsel deliller de�ildir. Teori, antik bir dogma olan materyalist felsefenin do�aya uyarlanmas�ndan ibarettir. Bug�n de teori, kendisini destekleyen hi�bir bilimsel bulgu olmamas�na ra�men, materyalist felsefenin ayakta kalmas� u�runa k�r� k�r�ne savunulmaktad�r. Bu ba�nazl�k d�nyaya �ok b�y�k belalar getirmi�tir. ��nk� Darwinizmin ve ondan s�zde bir dayanak bulan materyalist felsefenin yayg�nla�mas�yla birlikte, "insan nedir" sorusuna verilen cevap de�i�mi�tir. Bu soruya "insan, Allah'�n yaratt��� ve O'nun ��retti�i g�zel ahlaka g�re ya�amas� gereken bir varl�kt�r" cevab�n� veren insanlar, "insan rastlant�larla var olmu�, ya�am m�cadelesiyle geli�mi� bir hayvand�r" diye d���nmeye zorlanm��lard�r. Bu b�y�k yan�lg�n�n faturas� �ok a��r olmu�tur. ��nk� �rk��l�k, fa�izm, kom�nizm gibi d�nyay� kana bulayan vah�et ideolojileri bu yan�lg�dan g�� bulmu�tur. Bu b�l�mde Darwinizmin insanl��a getirdi�i bu belay� inceleyecek ve bunun g�n�m�z�n en �nemli global sorunlar�ndan biri olan "ter�rizm"le olan ilgisini a��klamaya �al��aca��z.
Darwinizmin Yan�lg�s�: "Ya�am Bir �at��mad�r"
Darwin, teorisini geli�tirirken temel bir varsay�mdan yola ��km��t�: "Canl�lar�n geli�imi do�adaki ya�am m�cadelesine ba�l�d�r. Bu m�cadeleyi g��l� olanlar kazan�r. Zay�flar ise ezilerek yok olmaya mahkumdurlar".
Darwin'e g�re, do�ada ac�mas�z bir ya�am m�cadelesi, daimi bir �at��ma vard�. "T�rlerin K�keni" adl� kitab�na koydu�u altba�l�k da, onun bu g�r���n� �zetliyordu: "T�rlerin K�keni, Do�al Seleksiyon ve Ya�am M�cadelesinde Kay�r�lm�� Irklar�n Korunmas�." Dahas� Darwin, "ya�am m�cadelesi"nin insan �rklar� aras�nda da ge�erli oldu�unu �ne s�rm��t�. Bu ger�ekd��� iddiaya g�re, "kay�r�lm�� �rklar" bu m�cadelede �st�n geliyorlard�. Darwin'e g�re kay�r�lm�� �rklar, Avrupal� beyazlard�. Asyal� ya da Afrikal� �rklar ise, ya�am m�cadelesinde geri kalm��lard�. Darwin daha da ileri giderek, bu �rklar�n d�nya �zerindeki "ya�am m�cadelesi"ni yak�n zamanda tamamen kaybederek yok olacaklar�n� ileri s�rm��t�:
"Belki de y�zy�llar kadar s�rmeyecek yak�n bir gelecekte, medeni insan �rklar�, vah�i �rklar� tamamen yery�z�nden silecekler ve onlar�n yerine ge�ecekler. �te yandan insans� maymunlar da ku�kusuz elimine edilecekler. B�ylece insan ile en yak�n akrabalar� aras�ndaki bo�luk daha da geni�leyecek. Bu sayede ortada �u anki Avrupal� �rklardan bile daha medeni olan �rklar ve �u anki zencilerden, Avustralya yerlilerinden ve gorillerden bile daha geride olan babun t�r� maymunlar kalacakt�r." 1
Hintli antropolog Lalita Vidyarthi Darwin'in evrim teorisinin, �rk��l��� sosyal bilimlere nas�l kabul ettirdi�ini ��yle a��klar:
"Darwin'in ortaya att��� 'en g��l�lerin hayatta kalmas�' d���ncesi, insano�lunun k�lt�rel bir evrim s�recinden ge�ti�ine ve en �st kademenin Beyaz Adam'�n medeniyeti oldu�una inanan sosyal bilimciler taraf�ndan co�kuyla kar��land�. Bunun bir sonucu olarak, 19. y�zy�l�n ikinci yar�s�ndaki Bat�l� bilimadamlar�n�n �ok b�y�k bir k�sm� �rk��l��� �iddetle benimsediler." 2
Darwin'in �lham Kayna��: Malthus'un Ac�mas�zl�k Teorisi
Darwin'in bir ba�ka ilham kayna��, �ngiliz bir ekonomist olan Thomas Malthus'un "An Essay on the Principle of Population" (N�fus Prensibi �zerine Bir Deneme) adl� kitab�yd�. Malthus kendi ba�lar�na b�rak�ld�klar�nda, insan n�fusunun �ok h�zl� artt���n� hesaplam��t�. Ona g�re n�fuslar� kontrol alt�nda tutan ba�l�ca etkenler, sava�, k�tl�k ve hastal�k gibi felaketlerdi. K�sacas� bu vah�i iddiaya g�re, baz� insanlar�n ya�ayabilmeleri i�in di�erlerinin �lmesi gerekiyordu. Var olma, "s�rekli sava�" anlam�na geliyordu.
19. y�zy�lda Malthus'un fikirleri olduk�a geni� bir kitle taraf�ndan benimsenmi�ti. �zellikle, Avrupal� �st s�n�f�n entellekt�elleri Malthus'un zalimce fikirlerini destekliyordu. "Nazilerin Bilimsel Arka Plan�" isimli makalede, 19. y�zy�l Avrupas�'n�n Malthus'un pop�lasyon ile ilgili g�r��lerine verdi�i �nem ��yle aktar�lmaktad�r:
"19. y�zy�l�n ilk yar�s�nda Avrupa'da y�netici s�n�f�n �yeleri, yeni ke�fedilen 'n�fus art��� problemi'ni tart��mak ve fakirlerin �l�m oranlar�n� artt�rmak i�in, Malthus'un fikirlerini nas�l uygulayabileceklerini planlamak �zere biraraya geldiler. Vard�klar� sonu� �zetle ��yleydi: "Fakirlere temizli�i tavsiye etmek yerine tam tersi al��kanl�klara te�vik etmeliyiz. �ehirlerimizdeki sokaklar� daha dar yapmal�y�z, daha fazla insan� evlere doldurmal�y�z ve vebay� getirmeye �al��mal�y�z. �lkemizde k�ylerimizi durgun sulara yak�n yapmal�y�z, batakl�klarda ya�amay� te�vik etmeliyiz vs..." 3
Bu zalimce uygulaman�n sonucunda, ya�am m�cadelesinde g��l� olanlar zay�f olanlar� ezecekler ve bu �ekilde h�zla artan n�fus da dengelenmi� olacakt�. �ngiltere'de 19. y�zy�lda s�z konusu "fakirleri ezme" program� ger�ekten uyguland�. 8-9 ya��ndaki �ocuklar�n g�nde 16 saat k�m�r ocaklar�nda �al��t�r�ld�klar� ve binlercesinin k�t� �artlar nedeniyle �ld��� bir end�stri d�zeni kuruldu. Malthus'un teorik olarak gerekli buldu�u "ya�am m�cadelesi", �ngiltere'de milyonlarca fakir insana azap dolu bir �m�r ya�att�.
Darwin, i�te bu fikirlerden etkilenerek var olma sava��nda g��l� olanlar�n ve �artlara en iyi uyum sa�layanlar�n galip geleceklerini �ne s�rd�. S�z konusu ya�am m�cadelesinin do�an�n me�ru ve de�i�mez bir yasas� oldu�unu iddia ediyordu. Yarat�l��� inkar ederek insanlar� dini inan�lar�n� terk etmeye davet ediyor ve b�ylece "ya�am m�cadelesi"nin ac�mas�zl���na engel olabilecek t�m ahlaki k�staslar� ortadan kald�rm�� oluyordu.
Bireyleri ac�mas�zl��a ve zalimli�e y�nlendiren bu ger�ek d��� fikirlerin yayg�nla�mas�yla, 20. y�zy�lda insanl���n �deyece�i bedel �ok a��r olacakt�.
Darwinizmin I. D�nya Sava��'n�n ��kmas�ndaki Etkisi
I. D�nya Sava��'n� ba�latan Avrupa liderleri, SosyalDarwinizmin etkisiyle, sava��n "biyolojik birgereklilik" oldu�una inan�yorlard�. |
Darwinizmin Avrupa k�lt�r�ne hakim olmas�yla birlikte, "ya�am m�cadelesi" kavram� da etkisini g�stermeye ba�lad�. �ncelikle s�m�rgeci Avrupa devletleri, s�m�rd�kleri �lkeleri "evrimde geri kalm�� �rklar" olarak g�sterdiler ve yapt�klar� i�i me�ru g�sterebilmek i�in Darwinizmin a��klamalar�n� delil olarak �ne s�rd�ler.
Darwinizmin siyasi etkilerinin en kanl�s� ise, 1914 y�l�nda patlak veren I. D�nya Sava��'yd�. �nl� �ngiliz tarih profes�r� James Joll, "Europe Since 1870" (1870'den Bu Yana Avrupa) isimli kaynak kitab�nda, I. D�nya Sava��'n� haz�rlayan fakt�rlerden birinin, o d�nemdeki Avrupal� y�neticilerin Darwinist d���ncelere olan inanc� oldu�unu anlat�r. �rne�in, Avusturya-Macaristan'�n Ba�komutan� General Franz Baron Conrad Von Hoetzendorff, sava�tan sonraki an�lar�nda ��yle yazm��t�r:
"�nsan sevgisini �n plana ��karan dinler, ahlaki ��retiler ve (bu gibi) felsefi doktrinler, bazen ger�ekten insano�lunun ya�am m�cadelesini zay�flatabilirler. Ama hi�bir zaman bu m�cadeleyi d�nyan�n itici g�c� olmaktan ��karamayacaklard�r. D�nya sava��n�n b�y�k felaketi, bu b�y�k prensiple tam bir uyum i�inde ger�ekle�mi�tir. �nsanlar�n ve devletlerin hayatlar�n�n ana g�c�yle olu�an bu sava�, aynen bo�almas� gereken bir y�ld�r�m y�k� gibi, do�an�n bir kural�d�r."
I. D�nya Sava��'n� ba�latan Avrupa liderleri, Sosyal Darwinizmin etkisiyle, sava��n "biyolojik bir gereklilik" oldu�una inan�yorlard�.
Bu gibi bir ideolojik altyap�ya sahip olan Conrad'�n neden Avusturya-Macaristan'� bir sava� ba�latmaya s�r�kledi�ini anlamak zor de�ildi. Bu gibi d���nceler d�nemin sadece askeri �ahsiyetleriyle s�n�rl� kalmam��t�. Kurt Riezler, yani Alman Ba�bakan� Theobald von Bethman-Hollweg'in ki�isel dan��man� ve s�r dostu, 1914 y�l�nda ��yle yazm��t�r:
"Mutlak ve ezeli d��manl�k, insanlar aras�ndaki ili�kilerin do�as�nda vard�r. Her yerde g�rd���m�z daimi nefret, insan tabiat�n�n bozulmas�ndan kaynaklanmamaktad�r, aksine do�an�n ve ya�am�n kayna��n�n �z�nde zaten bu vard�r."
I. D�nya Sava�� generallerinden Friedrich von Bernardi ise, sava� ve do�adaki sava��m kanunlar� aras�ndaki ba�lant�y� ��yle kurmu�tur: "Sava� biyolojik bir gereksinmedir, do�adaki unsunlar�n �at��mas� kadar gereklidir; biyolojik y�nden yerinde sonu�lar verir, ��nk� bu sonu�lar, varl�klar�n temel �zellikleriyle ilgilidir." 4
G�r�ld��� gibi, I. D�nya Sava��, sava�may�, kan d�kmeyi, ac� �ekmeyi ve �ektirmeyi bir t�r "geli�me" olarak g�ren, bunlar� de�i�mez bir "do�a kanunu" sanan Avrupal� d���n�r, general ve y�neticilerin y�z�nden ��km��t�. T�m bu ku�a�� bu k�kten yanl�� fikirlerle y�k�ma s�r�kleyen ideolojik kaynak ise, Darwin'in "ya�am m�cadelesi" ve "kay�r�lm�� �rklar" kavramlar�ndan ba�ka bir �ey de�ildi.
Birinci D�nya Sava�� ard�nda 8 milyon �l�, y�zlerce harabeye d�nm�� �ehir ve milyonlarca yaral�, sakat, evsiz ve i�siz insan b�rakt�. Bundan 21 y�l sonra ba�layan ve ard�nda yakla��k 55 milyon �l� b�rakan Nazi sava��n�n temeli de Darwinizme dayan�yordu.
"Orman Kanunlar�"n�n A�t��� Yol: Fa�izm
Darwinizm 19. y�zy�lda �rk��l��� beslerken, 20. y�zy�lda do�up geli�ecek ve t�m d�nyay� kana bulayacak bir ideolojinin de temellerini olu�turuyordu: Nazizm.
Naziler'in �rk teorisinin ve �at��man�n gereklili�ine olan inan�lar�n�n nedeni Darwin'in teorileridir.
Nazi ideologlar�nda da yo�un bir Darwinizm etkisi g�r�lmektedir. Adolf Hitler ve Alfred Rosenberg taraf�ndan �ekillendirilen bu teori incelendi�inde, "do�al seleksiyon", "se�ici e�le�me", "�rklar aras� ya�am m�cadelesi" gibi, Darwin'in "T�rlerin K�keni" kitab�nda onlarca kez tekrarlanan kavramlara rastlan�r. Hitler, �nl� kitab� "Kavgam" (Mein Kampf)'�n ismini de, Darwinizmin ya�am�n bir m�cadele arenas� oldu�u ve bu m�cadelede �st�n gelenlerin hayatta kald�klar� prensibinden esinlenerek koymu�tur. Kitab�nda �zellikle �rklar aras�ndaki m�cadeleden s�z etmi� ve ��yle demi�tir:
"Tarih do�an�n kendi kendine olu�turaca�� yeni bir �rksal hiyerar�i sonucunda e�i benzeri olmayan bir imparatorluk meydana getirecektir." 5
Naziler'in �rk teorisinin ve �at��man�n gereklili�ine olan inan�lar�n�n nedeni Darwin'in teorileridir. |
1933'teki �nl� Nuremberg mitinginde ise, "y�ksek �rk�n d���k �rklar� idare etti�ini, bunun do�ada g�r�len bir hak oldu�unu ve tek mant�kl� hak oldu�unu" ileri s�rm��t�r.
Nazilerin Darwin'den etkilendikleri bug�n konunun uzman� olan tarih�ilerin hemen hepsi taraf�ndan kabul g�ren bir ger�ektir. "Fa�izm'in Y�kseli�i" (The Rise of Fascism) isimli kitab�n yazar� Peter Chrisp de bu ger�e�i ��yle ifade eder:
"Charles Darwin'in insanlar�n maymunlardan evrimle�ti�i teorisi ilk kez yay�nland���nda alay konusu olmu�tu, fakat daha sonra geni� bir alanda kabul edilmi�ti. Naziler Darwin'in teorilerini... sava� ve �rk��l��� hakl� g�stermek i�in kulland�lar." 6
Tarih�i Hickman da Hitler'in Darwinizmden etkilendi�ini ��yle a��klar:
"Hitler kat� bir evrimciydi. Psikozunun derinlikleri ne olursa olsun "Mein Kampf" kitab� bir dizi evrim fikrini sergiler, �zellikle de en uygunlar�n ya�am sava�� ve daha iyi bir toplum i�in zay�flar�n katledilmesi fikirlerine yer verir." 7
Bu g�r��lerle ortaya ��kan Hitler, d�nyay� e�i benzeri hi� g�r�lmemi� bir vah�ete s�r�kledi. Ba�ta Yahudiler olmak �zere, pek �ok etnik veya siyasi grup, Nazi �l�m kamplar�nda feci bir zulme ve katliama maruz b�rak�ld�. Naziler'in i�galleri ile ba�layan II. D�nya Sava�� ise, tam 55 milyon insan�n ya�am�na mal oldu. D�nya tarihinin g�rd��� bu en b�y�k felaketin arka plan�nda, Darwinizmin "ya�am m�cadelesi" kavram� yer al�yordu.
Kanl� �ttifak: Darwinizm ve Kom�nizm
Marx'�n diyalektik materyalizmi �iddeti ve devrimcilik u�runa kan d�kmeyi hakl� g�sterdi. |
Sosyal Darwinizmin sa� kanad�nda fa�istler yer al�rken, sol kanad�nda ise kom�nistler bulunur. Darwinizm ile kom�nizm aras�ndaki bu ili�ki, her iki "izm"in kurucular�na kadar uzan�r. Kom�nizmin kurucular� Marx ve Engels, Darwin'in T�rlerin K�keni adl� kitab�n� yay�nlan�r yay�nlanmaz okumu�lar ve kitaptaki "diyalektik materyalist" yakla��ma hayran olmu�lard�r. Marx ve Engels aras�ndaki mektupla�malar, her ikisinin de Darwin'in teorisini "kom�nizmin do�a bilimleri a��s�ndan temeli" sayd�klar�n� g�stermektedir. Nitekim Engels, Darwin'in de etkisiyle kaleme ald��� "Do�an�n Diyalekti�i" adl� kitab�nda Darwin'e �vg�ler ya�d�rm�� ve "Maymundan �nsana Ge�i�te Eme�in Rol�" adl� b�l�mde evrim teorisine kendince katk�lar yapmaya �al��m��t�r.
Marx ve Engels'in yolunu izleyen Plekhanov, Lenin, Trotsky ve Stalin gibi Rus kom�nistlerinin hepsi de, Darwin'in evrim teorisini benimsemi�lerdir. Rus kom�nizminin kurucusu say�lan Plekhanov, "Marksizm, Darwinizmin sosyal bilimlere uygulanmas�d�r" adl� s�z�yle �nl�d�r. 8
Trotsky'nin ise "Darwinizm, diyalektik materyalizmin en b�y�k zaferidir" �eklinde a��klamalar� bulunmaktad�r. 9
Kom�nist kadrolar�n olu�mas�nda "Darwinizm e�itimi"nin b�y�k rol� vard�r. �rne�in Stalin'in, gen�li�inde bir din adam� iken Darwin'in kitaplar� nedeniyle ateist oldu�u da tarih�iler taraf�ndan not edilen bir ger�ektir.
Kom�nist rejimi �in'de kuran ve milyonlarca insan� katleden Mao ise kurdu�u bu d�zenin felsefi dayana��n�, "�in sosyalizminin temeli, Darwin'e ve Evrim Teorisi'ne dayanmaktad�r" diyerek a��k�a belirtmi�tir. 10
Darwinizmin Mao ve �in kom�nizmi �zerindeki etkisi, Harvard �niversitesi'nden tarih�i James Reeve Pusey'in, China and Charles Darwin (�in ve Charles Darwin) adl� ara�t�rma kitab�nda detaylar�yla anlat�lmaktad�r.
K�sacas�, evrim teorisi ile kom�nizm aras�nda kopmaz bir ba� vard�r. Evrim teorisi, canl�lar�n bir tesad�f �r�n� oldu�unu iddia etmekle, ateizme s�zde bilimsel bir dayanak sa�lam��t�r. Tamamen ateist bir ideoloji olan kom�nizm de bu nedenle ka��n�lmaz olarak Darwinizme ba�l�d�r. Dahas�, evrim teorisi do�adaki geli�menin �at��ma (yani "ya�am m�cadelesi") sayesinde m�mk�n oldu�unu ileri s�rmekle, kom�nizmin temelinde yer alan "diyalektik" kavram�n� desteklemektedir.
Kom�nizmin bu "diyalektik �at��ma" kavram�n�n 20. y�zy�l boyunca yakla��k 120 milyon insan� katletmi� bir "cinayet makinesi" oldu�unu d���n�rsek, Darwinizmin d�nyaya getirdi�i felaketin boyutunu daha iyi anlamak m�mk�n olur.
Darwinizm ve Ter�rizm
Buraya kadar inceledi�imiz gibi, Darwinizm, 20. y�zy�lda insanl��� felaketlere s�r�kleyen bir�ok �iddet yanl�s� ideolojinin k�kenidir. Ancak Darwinizm bu ideolojilerin yan�nda bir de, �e�itli d�nya g�r��lerine etki edebilecek �arp�k bir "ahlak anlay���" ve "y�ntem" tarif etmektedir.
Bu ahlak anlay���n�n ve y�ntemin temel kavram� ise, "kendinden olmayanla �at��mak"t�r.
Ter�r� me�ru bir y�ntem olarak g�ren fikirler, materyalizmden kaynak bulur. |
Bunu ��yle a��klayabiliriz: D�nya �zerinde farkl� inan�lar, farkl� d�nya g�r��leri, farkl� felsefeler vard�r. Bunlar birbirlerine iki farkl� bak�� a��s�yla bakabilirler: 1 Kendilerinden olmayanlar�n varl�klar�na sayg� g�sterebilir, onlarla diyalog kurmaya �al��abilir, "insanc�l" bir y�ntem izleyebilirler.
2 Kendilerinden olmayanlarla �at��mak, kavga etmek, onlara zarar vererek avantaj kazanmak yolunu se�ebilir, yani "hayvani" davranabilirler. "Ter�rizm" ad�n� verdi�imiz felaket, bu ikinci bak�� a��s�n�n bir ifadesinden ba�ka bir �ey de�ildir. Bu iki yakla��m aras�ndaki fark� irdeledi�imizde, Darwinizmin insanlar�n bilin�alt�na a��lad��� "insan, �at��an bir hayvand�r" telkininin son derece etkili oldu�unu g�r�r�z. Belki �at��ma yolunu se�en insan ve gruplar�n �o�unun Darwinizmden, bu ideolojinin prensiplerinden haberi yoktur. Ama sonu�ta felsefi temeli Darwinizme dayanan bir bak�� a��s�n� benimsemektedirler. Onlar� bunun do�rulu�una inand�ran �ey, "bu d�nyada g��l�ler ayakta kal�r", "b�y�k bal�k k���k bal��� yutar", "sava�mak erdemdir", "insan sava�arak y�celir" gibi temeli Darwinizme dayanan sloganlard�r. Darwinizm ortadan kald�r�l�rsa, bu sloganlar bir son bulacakt�r.
Asl�nda Darwinizm kald�r�ld���nda, geriye "�at��mac�" bir felsefe kalmamaktad�r.
Yery�z�ndeki insanlar�n b�y�k b�l�m�n�n inand��� her �� din de (H�ristiyanl�k, Yahudilik ve �slam) �at��mac�l��a kar��d�r. Her �� din ahlak� da, yery�z�nde bar�� ve huzurun sa�lanmas�n� ama�lamakta, masum insanlar�n �ld�r�lmesine, zul�m ve i�kence g�rmesine kar�� ��kmaktad�r. Oysa Darwinizm, �at��may� ve �iddeti, mutlaka var olmas� gereken, do�al, do�ru ve me�ru kavramlar olarak g�rmekte ve g�stermektedir.
Dolay�s�yla d�nyam�z� saran ter�r belas�ndan kurtulman�n yolu, dinsizli�in �a��m�zdaki tan�mlar� olan "Darwinizmin" ve "materyalizmin" fikri olarak yok edilmesidir.
Kaynaklar:
- (Charles Darwin, The Descent of Man, 2. bask�., New York, A L. Burt Co., 1874, s. 178)
- (Lalita Prasad Vidyarthi, Racism, Science and Pseudo-Science, Unesco, France, Vend�me, 1983. s. 54)
- (Theodore D. Hall, The Scientific Background of the Nazi Race Purification Program)
- (Anthony Smith, �nsan, Yap�s� ve Ya�am�, Remzi Kitapevi, �stanbul, 1979, s. 33)
- (Henry Morris, The Long War Against God, 1989, s. 78)
- (Witness History Series,The Rise Of Fascism, Peter Chrisp, syf 6)
- "Darwinism and the Nazi Race Holocaust", Creation Ex Nihilo Technical Journal 13 (2): 101-111, 1999)
- (Robert M. Young Darw�n�an Evolut�on and Human H�story, Historical Studies on Science and Belief,1980)
- (Alan Woods and Ted Grant. "Marxism and Darwinism", Reason in Revolt: Marxism and Modern Science, London, 1993)
- (Mehnert, Kampf um Mao's Erbe, Deutsche Verlags-Anstalt, 1977)
|